कराराचे चीनकडून वारंवार उल्लंघन

नवी दिल्ली/दि. ११ – भारताच्या लडाख सीमेवर चीनच्या सीमेवरील पीपल्स लिबरेशन आर्मीच्या दुष्कर्मांमुळे जूनपासून तणाव कायम आहे. हा तणाव कमी करण्याच्या प्रयत्नांच्या पार्श्वभूमीवर काही दिवसांपूर्वी चीनच्या इशा-यांवर मंत्री राजनाथ सिंह यांनी मॉस्कोमध्ये आपल्या समकक्षांची भेट घेतली. या वेळी राजनाथ यांनी चीनला केवळ दोन शब्दांत अनुकूल उत्तर दिले नाही, तर सीमेचे रक्षण करण्यासाठी भारतीय सैन्य कोणत्याही प्रमाणात जाऊ शकते, असा इशाराही त्यांनी दिला. त्यानंतर शुक्रवारी मॉस्को येथे भारतीय परराष्ट्रमंत्री एस जयशंकर आणि चीनचे परराष्ट्रमंत्री वांग यी यांच्यात सुमारे अडीच तास द्विपक्षीय चर्चा झाली.
या चर्चेनंतर दोन्ही देशांच्या मंत्र्यांनी संयुक्त निवेदनही दिले. शांतता-निर्माण करण्याच्या उपायांना बळकटी देण्याची मागणी केली होती. मॉस्कोमधील शांघाय सहकार्य परिषदेच्या वेळी ही बैठक झाली. या वेळी दोन्ही देशांनी पाच कलमी करारावर स्वाक्ष-या केल्या आहेत. तथापि, या कराराचे  चीन कितपत पालन करील, याबाबत प्रश्न आहे. कारण सीमेवरील शांततेसाठी चीनने प्रथमच अशा करारावर स्वाक्षरी केली नाही. चीनच्या त्यांच्या बोलण्यात व कृतीत नेहमीच फरक दिसून आला आहे. १९९३ मध्ये प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवर शांतता व स्थिरता राखण्यासाठी चीन आणि भारतात करार झाला होता. एखाद्या देशाच्या सैन्याच्या सैनिकांनी प्रदत्यक्ष नियंत्रण रेषा ओलांडली, दुस-या देशाच्या सैन्याने त्यांना इशारा दिल्यास ते शांततेत आपल्या प्रदेशात परत येतील. चीनने प्रत्येक वेळी या कराराचे उल्लंघन केले आणि सीमेवर वारंवार अतिक्रमण करण्याचा प्रयत्न केला. त्यानंतर, पुन्हा 1996 मध्ये भारत आणि चीन यांच्यात वास्तविक नियंत्रण रेषेच्या सीमेसह सैन्य क्षेत्रात आत्मविश्वास वाढविण्याच्या उपाययोजनांबाबत एक करार झाला; परंतु तरीही चीन कधीही त्यावर ठाम राहिला नाही.
चीनने सीमेवर अतिक्रमण करण्याचा कायम प्रयत्न केला. 2005, २०१२ मध्ये चीनशी सीमा विवाद आणि आत्मविश्वास वाढविण्याच्या उपाययोजनांविषयी वाटाघाटी करून करार झाले. 2013 मध्ये सीमेवरील तणाव कमी करण्यासाठी दोन्ही देशांमध्ये पुन्हा एकदा करार झाला, ज्यामध्ये आत्मविश्वास वाढवण्याच्या उपाययोजनाही करण्यात आल्या. भारताने या कराराच्या सर्व अटींचे चांगल्या प्रकारे पालन केले; परंतु चीनने आपली युद्धखोर भूमिका बदलली नाही. प्रत्येक वेळी कराराचे उल्लंघन केले. विशेष म्हणजे, १५ जून रोजी रात्री सीमेवर दोन्ही देशांच्या सैनिकांमध्ये हिंसक झुंज झाली. त्यात भारताच्या वीस जवानांना वीरणरण आले. चीनचे सुमारे ३५ सैनिक ठार झाले. तथापि, चीनने याबाबत कधीही त्याची वाच्यता केली नाही.

दोन देशांत तणाव

रेझांग ला येथे चिनी सैनिकांनी भारतीय सैनिकांना धमकावण्यासाठी व धमकावण्यासाठी हवेत गोळीबार केला. ही घटना खूप विशेष होती कारण 1975 पासून चीनच्या सीमेवर गोळीबार करण्यात आला नाही. या घटनेने दोन देशांमधील तणावात आणखी भर पडली.